Tiroid Hastalarında Beslenme
Tiroid bezleri, metabolizmanın sağlıklı çalışmasında en önemli görevi üstlenen endokrin bezlerden biridir. Bu bezlerden salgılanan hormonlar dengesiz olduğunda kilo, saç ve cilt ile ilgili problemler görülebilir. Dikkat süresinde azalma ve hafıza gücünde zayıflama da bu problemlere eşlik edebilir. Tiroid bezlerinin az olması ya da fazla olması durumunda hastada aşırı zayıflık ya da aşırı kilo artışı görülebilir. Bu nedenle tiroid hastalarında beslenme düzeninin kişiye özel planlanması gerekmektedir. Tiroid hastalarında beslenme planı yapılırken tiroid hastalığına ilişkin bazı besin kısıtlamaları yapılırken hastanın kişisel özellikleri de dikkate alınır. Bu nedenle kişiye özel hazırlanması gereken bir programdır. “Kişiye özel diyet” sayfamızda bu konu ile ilgili detaylı bilgiyi bulabilirsiniz. Yazımızın devamında ise tiroid hastaları için beslenme önerilerini bulabilir; detaylı bilgi için kliniğimizden randevu alabilirsiniz.
Hipertiroidi ve Hipotiroidi Nedir?
Öncelikle tiroid bezlerinin işlevinden bahsedecek olursak: Tiroid bezleri bedensel fonksiyonların düzenlenmesini sağlayan, özellikle büyüme ve gelişme sürecinde etkili olan bezlerdir. Tiroid bezleri işlevlerini, T4 (tiroksin) ve T3 (tiriiyodotironin) hormonları sayesinde yerine getirir. İyot minerali ise bu hormonların salgılanmasını sağlar.
Tiroid hastalıkları iki şekilde görülebilir. Bunların ilki tiroid bezlerinden salgılanan hormonların yetersiz olmasından kaynaklanan “hipotiroidi”dir. Hipotiroidi, en yaygın görülen tiroid problemidir. Tiroid bezlerinde gözlenen diğer sorun ise hormonların aşırı salgılanmasından kaynaklanan “hipertiroidi” dir. Hipertiroidi metabolizmanın aşırı hızlı çalışmasına neden olurken hipotiroidi durumunda tam tersi görülür. Metabolizma yavaş çalışır ve iyot ihtiyacı artar.
Tiroid Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Tiroid hastalarında kilo, cilt, dikkat ile ilgili sorunlar görülebilir. Hipotiroidi durumunda kilo artışı ve saç dökülmesi en sık rastlanan belirtilerdir. Bunun yanında kabızlık, saç dökülmesi, hafızanın zayıflaması ve sürekli yorgunluk hissi şikâyetleri olabilir.
Eğer hormonlar fazla çalışıyorsa yani hipertiroidi söz konusu ise metabolizma aşırı hızlı çalışır. Dolayısıyla kalp atışı hızlanır; çarpıntıya neden olabilir. Bağırsaklar aşırı çalıştığı için ishale neden olur. Hipertiroidi aynı zamanda aşırı zayıflıkla da karakterize olan bir sorundur.
Hipotiroidi Hastalarında Zayıflama
Hipotiroidi hastalarında metabolizma hızı yavaş olduğu için zayıflama süreci daha zorludur. Besinler, diğer insanlara göre daha yavaş yakılabilir ve sindirim ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durum hipotiroidi hastalarında kilo artışı ile birlikte şişkinlik ve hazımsızlık sorunlarına da yol açabilir. Bu nedenle hipotiroidi hastalarında kilo kontrolü için mutlaka beslenmenin yeniden düzenlenmesi ve uygun egzersizlerle dengelenmesi gerekir. Günlük, hafif tempolu yürüyüşler ve düşük kalorili haşlama besinler sayesinde kilo kontrolü sağlanabilir. Tiroid hastalarında beslenme planlanırken tuz tüketiminin de doğru şekilde planlanmaya dahil olması gerekir. İyot, tiroid bezlerinden daha fazla hormon salgılanmasını sağladığı için kilo kontrolünde önemli rol oynamaktadır.
Tiroid Hastaları Neleri Yiyemez?
Tıpkı şeker, tansiyon ve kalp hastalarında olduğu gibi tiroid hastalarında da özel beslenme programlarının uygulanması gerekir. Diyetisyenler, tiroid hastaları için özel diyet programları hazırlamaktadır. Tiroid hastalarında hangi beslenme rutininin uygulanacağında ise hastanın yaşı, sağlık durumu, kilosu ve tiroidin çeşidi etkilidir. Hipertiroidi hastaları genellikle aşırı zayıf olduğu için beslenme listelerinde yüksek miktarda enerji içeren, az tuzlu besinler yer alabilir. Hipotiroidi hastalarında da düşük kalorili ve bol tuzlu besinler tercih edilebilir. Hipotiroidi hastalarında beslenme;
- Soya ve soya ürünleri içermemelidir. Yapılan araştırmalara göre soya ürünleri tiroid hormonlarını üreten enzimleri baskılamaktadır.
- İyot kaynakları açısından zengin olmalıdır. (Aşırıya kaçmamak koşuluyla)
- İyot emilimini engelleyen “guatrojenik” besinler içermemelidir. Guatrojenik besinler arasında brokoli, lahana, turp, şalgam, karnabahar, ıspanak, armut, şeftali gibi besinler sayılabilir.
- Bol bol antioksidan kaynağı içermelidir. Yaban mersini, biber, maydanoz, greyfurt, portakal, semizotu gibi besinler antioksidan kaynağıdır.
- Selenyum içeren ay çekirdeği, mantar, yumurta, tavuk eti tüketilebilir.
Tiroid Diyeti
Tiroid hormonlarını besleyen ya da baskılayan besinlerin belirlenmesi ve bu besinlerin hastanın boy, kilo ve yaş gibi özelliklerine göre dengelenmesi diyetisyenlerin görevidir. Bu nedenle tiroid hastalığının tedavisi, diyetisyenlerin de kontrolü ile ilerleyen bir süreçtir. Diyetisyen Büşra Sabur,kliniğinde kişiye özel tiroid diyeti hazırlayarak hem danışanlara hem de yakınlarına tiroid hastalarında beslenme hakkında bilgilendirme yapmaktadır. Aynı zamanda online ortamda da alabileceğiniz beslenme danışmanlığı hizmetimiz için kliniğimizle iletişime geçebilir ve randevunuzu alabilirsiniz.
Sağlıklı beslenme, diyet ve kilo kontrolü hakkındaki her şey için @dytbusrasabur Instagram sayfasını takip edebilirsiniz!
