Yüksek Kolesterolde Beslenme

Kolesterol yüksekliği, başta kalp – damar hastalıkları olmak üzere birçok kronik hastalığın nedenidir. Bu nedenle insan sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde hayati etkisi vardır. Yüksek kolesterol, sıklıkla damar tıkanıklıkları, ani kalp krizleri, şeker ve karaciğer gibi ciddi hastalıkların sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kolesterolün temelleri genetik şifrelerle atılabileceği gibi dengesiz beslenmek de kolesterolün yükselmesine neden olabilir. Fakat kolesterolün yükselmesi her zaman tehlikeli kabul ettiğimiz bir durum değildir. Kolesterol, iyi kolesterol ve kötü kolesterol olmak üzere iki grupta incelenir. Bu yazıyı, diyetisyen Büşra Sabur’un bilgi ve yönlendirmeleri ile, hangi kolesterolün iyi olduğu ve yüksek kolesterolü dengelemek için nasıl beslenmek gerektiği hakkında bilgi vermek için hazırladık. Yüksek kolesterol ve kolesterol diyetleri hakkında daha detaylı bilgi almak için ise Büşra Sabur’un Ankara’daki kliniğini arayabilirsiniz.

Kolesterol Nedir?

Kolesterol, vücudumuza hayvansal gıdalar aracılığı ile girerek pek çok dokuda sentezlenen yağa benzer maddelerdir. Bu maddelerin kan ve karaciğerde normal seviyelerde olması insan sağlığı için yararlı iken fazlası damar sağlığını riske atabilir. Kolesterol, hayvan hücrelerinin zarında bulunur ve doğrudan hayvansal gıdaların tüketimi ile ilişkilidir. Hayvansal gıdaların kontrolsüz tüketimi nedeniyle artan kolesterol, damarların tıkanmasına neden olur ve safra kesesine zarar verir. Aynı zamanda karaciğerde de sentezlenen kolesterol, karaciğer yağlanmasına neden olabilir ve insülin sentezi ile ilgili sorunlar ortaya çıkarabilir. İnsan bedeninde yağ – kas – su dengesinin sağlıklı bir şekilde kurulabilmesi için kolesterol değerlerinin normal kabul edilen değerlerde olması gerekir.

Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?

Kolesterol yüksekliği, genellikle korkutan bir durum olsa da her zaman aynı şekilde değerlendirilmez. Kolesterolün kanda dolaşabilmesi için suda çözünen maddelerle bir araya gelmesi gerekir. Kolesterolün karaciğerin ürettiği, suda çözünen proteinlerle birleştikten sonraki ismi lipoprotein olur. Eğer kolesterolü alıp diğer organlara taşıyan lipoprotein miktarında artış olursa vücuttaki yağ miktarı artar. Buna LDL (low Density Lipoprotein) yani “kötü huylu kolesterol” denir. Eğer kandaki kolesterolü karaciğere taşıyan lipoproteinler artarsa buna HDL (High Density Lipoprotein) yani “iyi huylu kolesterol” denir. İyi huylu kolesterol damarları temizler ve vücuttaki yağ miktarının dengeli olduğunun habercisidir. Fakat HDL kolesterolünün normalden düşük olması da sağlık açısından olumsuz, istenmeyen bir durumdur.

Yüksek Kolesterol Değerleri Nelerdir?

Peki yüksek kolesterol nasıl anlaşılır? Yüksek kolesterol değerleri nelerdir?

Yüksek kolesterol bazı durumlarda hiçbir belirti vermeyebilir. Başka bir rahatsızlığı için doktora giden kişi kan testleri sırasında kolesterol değerlerinin yüksek olduğunu öğrenebilir. Ya da fazla kilodan şikâyetçi olan kişiler diyetisyenlerin talep ettiği tahliller sırasında kolesterole dikkat etmeleri gerektiğini öğrenebilirler. Kolesterol seviyelesi çok yükseldiğinde ise yüzde oluşan sarı renkli yağ bezeleri, göğüs ağrısı ve yorgunluk, baş dönmesi, kas ağrıları, solgun görünümlü cilt ve ciltte lekelenmeler görülebilir.

20 yaşın üzerindeki sağlıklı bir bireyde normal kolesterol seviyesi 200 mg/dl’dir. Bu seviyenin üzerindeki kolesterol sonuçları riskli kabul edilir. Kötü huylu kolesterolü değerlendirirken LDL değerinin 130 mg/dl’nin altında olması beklenir. İyi huylu kolesterolde ise kadınlarda 45 mg/dl; erkeklerde 55 mg/dl normal kabul edilen değerlerdir.

Yüksek Kolesterolde Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Diyet ve egzersiz yüksek kolesterolün en iyi tedavi yöntemidir. Kolesterol değerleri aşırı yükseldiğinde ve kişinin kolesterolden olumsuz etkilenebilecek başka hastalıkları varsa ilaç tedavisine başlanabilir. Fakat ilk yapılması gereken, en kısa sürede hastanın beslenme düzenini bir diyetisyen eşliğinde düzenlemektir. Diyetisyenler tarafından hazırlanan kolesterol diyetleri şunları içerebilir:

Vücudun yağ dengesini anında değiştiren kızartma besinlerin kesilmesi
Kırmızı et gibi yüksek yağ oranına sahip besinler yerine beyaz etlerin tüketilmesi. Beyaz et tüketirken etlerin haşlama ya da buğulama tercih edilmesi
Meyve ve sebze tüketimini artırmak
Yağsız süt ve yoğurt tüketilmesi
Katı yağ yerine doymamış yağ oranı yüksek olan zentinyağı, ayçiçek yağı, soya yağı gibi yağlar ile yemeklerin hazırlanması
Yemeklerin katı yağ yerine doymamış yağ oranı düşük olan sıvı yağlarla hazırlanması (Zeytinyağı, ayçiçek yağı, soya yağı vb.)
Tokluk hissinin uzatılması için bol bol lifli besinler tüketilmesi
Sakatatlar yerine hayvanların göğüs eti gibi az yağlı bölgelerinin tercih edilmesi
Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklara son verilmesi
Hafif tempoda olsa bile günlük bir miktar yürüyüş
Kolesterol miktarının dengelenmesi için Omega – 3 yağlarından zengin besinlerin ve uygun vitamin takviyelerinin diyete eklenmesi

Yüksek Kolesterol Diyeti

Yukarıda bahsettiklerimize ek olarak kilo vermenin de kolesterol üzerindeki olumlu etkilerinden söz edebiliriz. Diyetisyenler, kolesterol için özel diyetler hazırlarken danışanın boy, kilo ve yaşını muhakkak dikkate alır bir yandan da günlük ideal kalori miktarını hesaplarlar. Siz de diyetisyen Büşra Sabur ile, ister online ortamda ister bu kolesterol hakkında detaylı görüşebilir ve kişiye özel diyet hizmeti alabilirsiniz. Yüksek kolesterolde beslenme ve sağlıklı yaşam hakkında önerilerimizi kaçırmamak için @dytbusrasabur Instagram sayfasını takip etmeyi unutmayın!